Badania psychologiczne w miejscu pracy odgrywają istotną rolę w ocenie, czy pracownicy są odpowiedni do wykonywania określonych zadań. W niniejszym artykule omawiamy, czym dokładnie są psychotesty, kto jest zobowiązany do ich przystąpienia oraz jakie konsekwencje może nieść ich pominięcie. Przybliżamy również, jak przebiega ten proces. Ponadto, dowiesz się, jak najlepiej się do nich przygotować, jakie są ich koszty oraz jak często należy je przeprowadzać.
Co to są psychotesty do pracy?
Psychotesty do pracy to narzędzia oceniające zdolności psychofizyczne osób zatrudnionych lub aplikujących na konkretne stanowiska. Składają się zarówno z testów, jak i zadań mających na celu ocenę sprawności. Badają:
- zdolność koncentracji,
- kreatywność,
- odporność na sytuacje stresowe,
- umiejętność zarządzania napięciem.
W ich skład wchodzi również wywiad psychologiczny oraz ocena możliwości intelektualnych, co umożliwia lepsze zrozumienie profilu kandydata. W zawodach, gdzie wymagana jest wysoka sprawność psychofizyczna, takich jak praca kierowców zawodowych czy operatorów maszyn, psychotesty odgrywają kluczową rolę. Niekiedy są one nie tylko rekomendowane, ale wręcz obligatoryjne. Orzeczenie psychologiczne, będące efektem tych badań, dostarcza cennych informacji o predyspozycjach do wykonywania pracy w specyficznych warunkach.
Kto musi przejść obowiązkowe badania psychologiczne?
Obowiązkowe badania psychologiczne są wymagane dla osób pracujących na stanowiskach, gdzie niezbędna jest doskonała kondycja psychofizyczna. Dotyczy to zawodów, w których kluczowe są szybka reakcja oraz umiejętność podejmowania decyzji.
Przykładowo, obowiązkowe badania dotyczą:
- policjantów,
- kierowców zawodowych, takich jak operatorzy autobusów, ciężarówek czy taksówek,
- instruktorów jazdy,
- operatorów maszyn,
- detektywów,
- pracowników ochrony,
- pilotów,
- konwojentów,
- operatorów sprzętu transportowego.
Zawody związane z kontrolą ruchu lotniczego, górnictwem oraz pracą z materiałami wybuchowymi także wymagają takich badań. Dzięki nim można zapewnić bezpieczeństwo publiczne oraz efektywność w wykonywaniu obowiązków zawodowych.
Jakie są konsekwencje braku badań psychologicznych?
Pomijanie badań psychologicznych niesie ze sobą poważne konsekwencje, szczególnie w profesjach, gdzie wymagana jest wysoka sprawność psychofizyczna. Pracodawca, który zatrudnia osobę bez aktualnych badań, ryzykuje nałożeniem grzywny w wysokości od 1000 do 30 000 złotych. W przypadku wypadku skutkującego poważnym uszczerbkiem na zdrowiu, może grozić mu kara więzienia do trzech lat. Z kolei pracownik, który nie zgadza się na badania, może spotkać się z karami porządkowymi lub nawet zostać zwolniony dyscyplinarnie. Brak badań stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa pracy i może prowadzić do niewłaściwego wykonywania zadań, co stwarza niebezpieczeństwo dla innych osób.
Jak przebiegają badania psychologiczne?
Badania psychologiczne obejmują dwie zasadnicze części: testy oraz sprawdziany sprawnościowe.
Sekcja testowa zawiera testy pisemne, w tym testy osobowości i matryce Ravena, które oceniają intelekt i zdolności poznawcze. Testy osobowości polegają na odpowiedziach na różne stwierdzenia, co pozwala lepiej poznać charakter i reakcje badanej jednostki.
W części sprawnościowej skupiamy się na takich aspektach jak:
- koordynacja wzrokowo-ruchowa,
- percepcja słuchowa,
- czas reakcji,
- spostrzegawczość.
Wykorzystuje się tu specjalistyczne narzędzia diagnostyczne do oceny szybkości reakcji i precyzyjności ruchów. Szczerze udzielane odpowiedzi są kluczowe, gdyż dostarczają wiarygodnych danych na temat umiejętności uczestników.
Dodatkowo, badania te mogą być wzbogacone rozmową z psychologiem, która umożliwia głębsze zrozumienie osobowości i zachowań badanej osoby. Choć badania te mogą budzić stres, to odpowiednie przygotowanie i otwartość pozwalają uzyskać rzetelne wyniki, które są pomocne w ocenie zdolności do wykonywania specyficznych zadań zawodowych.
Jak przygotować się do badań psychologicznych?
Przygotowanie do badań psychologicznych jest niezbędne dla uzyskania rzetelnych wyników. Na początek warto zrozumieć, jakie testy będą wykonywane i jaki jest ich cel. Ważne jest, aby być wypoczętym i skoncentrowanym, co może zwiększyć szanse na pozytywne rezultaty. Stres związany z badaniami może mieć negatywny wpływ na wyniki, dlatego dobrze jest go unikać.
Przed przystąpieniem do testów należy unikać alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych, które mogą zniekształcić wyniki. Istotne jest, aby się zrelaksować i opanować emocje, co pozwala na pełne skupienie. Pierwszym krokiem w przygotowaniach jest uzyskanie skierowania na badanie, które może być wydane przez pracodawcę lub lekarza medycyny pracy.
Podczas wywiadu psychologicznego niezwykle ważna jest szczerość, gdyż zafałszowanie rzeczywistości nie przynosi korzyści. Warto również unikać przemęczania wzroku i nie zarwać nocy przed badaniami, aby być w najlepszej formie na czas testów.
Jakie są koszty i częstotliwość badań psychotechnicznych?
Koszty badań psychotechnicznych mogą się różnić w zależności od ich rodzaju oraz miejsca przeprowadzania, ale najczęściej oscylują wokół 150 złotych. Zgodnie z art. 229 par. 6 Kodeksu pracy, to pracodawca jest zobowiązany do ich pokrycia, co oznacza, że pracownik nie ponosi tych wydatków.
Przepisy precyzują także częstotliwość przeprowadzania tych badań, na przykład według ustawy o transporcie drogowym. Jest ona uzależniona od wykonywanego zawodu oraz wieku osoby badanej:
- osoby poniżej 60. roku życia muszą poddawać się badaniom co pięć lat,
- po osiągnięciu tego wieku wymagane są co 30 miesięcy.
Kierowcy zawodowi podlegają jeszcze innym regułom:
- do 55 lat badania są ważne przez pięć lat,
- między 55 a 65 lat trzeba je odnawiać co dwa lata,
- po 65. roku życia co rok.
Regularne przeprowadzanie tych badań jest kluczowe dla zachowania kwalifikacji zawodowych oraz zapewnienia bezpieczeństwa w pracy.
Specjalistka HR z doświadczeniem w wielu firmach IT. Blogowanie to moja pasja 🙂
